قوانینی که در این قسمت میآید همگی در رسم نقشه بایستی لحاظ شود. اگرچه، ویرایشگر حق پاک کردن سگمنتهای رسمشده بهویژه سگمنتهای قدیمی را به دلیل مغایرت با قوانین ندارد. در این موارد بایستی موضوع از طریق راههای ارتباطی موجود با مدیران منطقه در میان گذاشته شود.
تعیین نوع راه
راههای درونشهری
بزرگراه اصلی - Major Highway (MH)
بزرگراهی که همه شرایط زیر را داشته باشد باید به عنوان MH در نقشه مشخص شود:
- دست کم سه خط عبور در هر سمت داشته باشند
- علایم توقف، تقاطع یا چراغ قرمز در راه وجود نداشته باشد
- دو سمت عبوری از هم جدا شده باشد
بزرگراه فرعی - Minor Highway (mH)
راههایی که همهی شرایط زیر را داشته باشد بایستی به عنوان mH در ویرایشگر نقشه مشخص شود. این راهها معمولا بلوار نامیده میشوند.
- دست کم سه خط عبور در هر سمت داشته باشد
- تقاطع، چراغ قرمز یا علامت توقف داشته باشد.
خیابان اصلی - Primary Street (PS)
- تمامی راههایی که شرایط MH یا mH را نداشته باشند و دست کم دو خط عبور در هر سمت داشته باشند بایستی در ویرایشگر نقشه به عنوان PS مشخص گردند.
- همچنین، نوع خیابان در کنارگذرهای موازی بزرگراههای اصلی (MH) بایستی خیابان اصلی (PS) انتخاب شود.
خیابان - Street
راههایی که شرایط زیر را داشته باشند بایستی در ویرایشگر نقشه به عنوان خیابان مشخص شوند:
- در محل مسکونی واقع شده باشد
- جهت استفاده عموم منعی نداشته باشد
- معمولا تنها یک لین عبوری برای هر سمت دارند
علاوه بر موارد فوق، برای مشخصکردن نوع راههای کنارگذر که به موازات بزرگراههای فرعی (mH) هستند نیز از خیابان (Street) استفاده میشود.
رمپ - Ramp
این نوع راه برای مشخصکردن خروجیها؛ ورودیها و راههای بین آزادراهها و بزرگراهها (MH و mh) به کار میرود.
راه اختصاصی - Private Road
موارد کاربرد این نوع راه عبارت است از:
- راههای داخل شهرکهای صنعتی
- راههایی که فقط برای افراد مقیم در منطقه میباشند (مانند راههای درون شهرکهای مسکونی)
- راههایی که فقط برای پیاده و سوارکردن مسافر میباشند (مانند راههای انحرافی که برای پیاده و سوارکردن مسافر روبهروی ایستگاههای مترو میباشد)
راه داخل پارکینگ - Parking Lot Road
این نوع راه برای مشخصکردن موارد زیر به کار میرود:
- راههای درون پارکینگهای عمومی (فقط یک لاین ورود و خروج کافیست)
- راههای درون جایگاههای سوخت
راههای بین شهری
آزادراه - Freeways/Motorways (Fwy)
تمامی راههایی که رسما توسط وزارت راه به عنوان آزادراه شناخته میشوند در این دسته جای میگیرند.
- نامگذاری
- کد تکرقمی جاده استفاده میشود. اگر آزادراه دارای نام نیز هست، پس از کد جاده کاما و سپس نام دوزبانه (بدون نام شهر) نوشته میشود.
- مثال: 7, Persian Gulf Fwy - آزادراه خلیج فارس
بزگراه اصلی - Major Highway (MH)
- تمامی جادههایی که طبق فهرست جزو راههای اصلی بین شهری شناخته میشوند و دارای کد دورقمی میباشد، بایستی نوع راهشان MH مشخص شود.
- همچنین تمامی راههایی که سراسر مسیر از هم جدا شده و دارای دست کم دو خط عبور در هر سمت باشند، بایستی با نوع راه MH مشخص گردند.
- معمولا در این مسیرها سرعت مجاز بین ۸۰ تا ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت میباشد.
- نامگذاری
- کد جاده طبق لیست نوشته میشود. در صورتی که جاده دارای کد نیست، اگر نام رسمی دارد، همان نوشته میشود. اگر نه اولین و آخرین شهری که جاده به هم متصل میکند نوشته میشود. مثال:
- 77
- Abesard - Eyvanekey Rd. جاده آب سرد - ایوانکی
بزرگراه فرعی - Minor Highway (mH)
راههای فرعی که معمولا شهرها را به هم متصل میکنند و سرعت مجاز در آنها معمولا بین ۵۰ الی ۷۵ کیلومتر بر ساعت است.
- نامگذاری
- اگر کد رسمی دارد درج شود در غیر اینصورت اگر نام رسمی دارد همان نوشته میشود و در غیر این صورت، اولین و آخرین شهری که جاده به هم متصل میکند، نوشته میشود. مانند:
- Abesard Eyvanekey Rd. - جاده آب سرد - ایوانکی
خیابان اصلی - Primary Street (PS)
راههای فرعی که معمولا که روستاها را به هم متصل میکنند. سرعت مجاز در این راهها معمولا بین 30 تا 50 کیلومتر بر ساعت میباشد.
- نامگذاری
- اگر نام رسمی داردف همان نوشته میشود. در غیر این صورت، اولین و آخرین شهری که جاده به هم متصل میکند نوشته میشود. مانند:
- Abesard Eyvanekey Rd. - جاده آب سرد - ایوانکی
خیابان - Street
مسیرهای پر پیچ و خم میباشند. سرعت مجاز معمولا 30 کیلومتر بر ساعت یا کمتر است. این نوع راهها به عنوان راه ارتباطی مناسب شناخته نمیشود. (از این نوع راه برای راههای بین شهری به ندرت استفاده میشود)
- نامگذاری
- اگر نام رسمی داردف همان نوشته میشود. در غیر این صورت، اولین و آخرین شهری که جاده به هم متصل میکند نوشته میشود. مانند:
- Abesard Eyvanekey Rd. - جاده آب سرد - ایوانکی
خاکی / رسیدگی نشده - Off-road - Not Maintained
هر گونه مسیر خاکی ارتباطی بین شهری که آسفالت نشدهاست اما امکان عبور و مرور وجود دارد.
- نامگذاری
- اگر نام رسمی دارد، همان نوشته میشود. در غیر این صورتف اولین و آخرین شهری که جاده به هم متصل میکند نوشته میشود. مانند:
- Abesard - Eyvanekey Rd. - جاده آب سرد - ایوانکی
تعیین جهت راه
هنگام رسم مسیرهای جدید، همواره این سوال برای ویرایشگر پیش میآید که آیا آن مسیر بایستی به صورت یک سگمنت دوطرفه و یا دو سگمنت یکطرفه از یکدیگر رسم شود. در این قسمت در دو بخش درونشهری و بین شهری به سوال مطرحشده پاسخ داده میشود. لازم به ذکر است که تغییر در وضعیت جادههای موجود حتما بایستی با هماهنگی مدیر منطقه (در جادههای درونشهری) و مدیر کشور (در جادههای بین شهری) صورت پذیرد.
درونشهری
- کلیهی خیابانهای دوطرفه صرف نظر از نوع بایستی به صورت دوطرفه کشیده شوند.
- کلیه خیابانهایی که Parking Lot Road، Private Road، Street یا Primary Street میباشند و از وسط دو مسیر رفت و برگشت با جدول یا درختکاری از هم جدا شدهاند، میبایست حتما به صوورت یک سگمنت دوطرفه کشیده شوند و مجاز به جدا کردن آنها نیستیم.
- کلیهی راههایی که MH یا mH هستند و به صورت فیزیکی با حدول یا گاردریل یا ... از هم جدا هستند میتوانند به صورت جدا کشیده شوند.
- کلیهی راههایی که مسیر رفت و برگشت از هم جدا شده و مانع وسط بیش از 30 متر عرض داشته باشد باید از هم جدا کشیده شود.
بین شهری
- همهی جادههای دوطرفه باید دوطرفه کشیده شود.
- در جادههایی که در آنها مسیر رفت و برگشت جدا میباشد، اما فاصلهی دو مسیر از هم زیر 30 متر است، نیازی به جدا کردن نیست.
- اگر دو مسیر رفت و برگشت بیش ااز 30 متر از هم فاصله داشتند، بهتر است جدا کشیده شود.
- اگر جادهای از وسط شهر عبور میکند و مسیرهای رفت و برگشت فیزیکی از هم جدا میباشد و تقاطعهای زیاد میباشد و نوع جاده MH یا mH میباشد، بهتز است آن قسمت از جاده که درون شهر میگذرد، از هم جدا رسم شود.
- سایر موارد مطرحنشده از قوانین راههای درونشهری پیروی میکند.
نامگذاری راهها و اصطلاحات کوتاه شده (تلخیصها)
ما در ایران از نامگذاری دوزبانه استفاده میکنیم که علاوه بر قابل استفاده بودن برای محلیها، برای توریستها نیر قابل استفاده باشد و ضمناً راهنمای صوتی (TTS) بتواند نام خیابانها را بیان کند. در نامگذاریها رعایت موارد زیر الزامی است:
- ابتدا نام انگلیسی نوشته شده، سپس یک فاصله و یک تیره ( - ) و مجدداً یک فاصله و نام فارسی در ادامه نوشته میشود. مانند:
- Mirdamad Blvd - بلوار میرداماد
- از آنجایی که نامگذاری دوزبانه باعث طولانی شدن نامها میگردد، در نامگذاری انواع راههای Street و PS از بهکار بردن کلماتی نظیر Street، Avenue یا خیابان، کوچه و بنبست صرفنظر شده و صرفاً نام خیابان ثبت میگرد. مانند:
- Motahari - مطهری
- برای نامگذاری بلوارها از اختصار Blvd استفاده میکنیم. مانند:
- Payam Blvd - بلوار پیام
- برای نامگذاری بزرگراهها از اختصار Hwy استفاده میکنیم. مانند:
- Hemmat Hwy - بزرگراه همت
- راههایی وجود دارد که جدا شده و در نام رسمی آن، کلمهی شرقی - غربی یا جنوبی - شمالی درج شده است. این موارد را عیناً مانند نمونه زیر نامگذاری میکنیم:
Sarv W - سرو غربی
Sarv E - سرو شرقی
Sarv S - سرو جنوبی
Sarv N - سرو شمالی
- برای نامگذاری خیابانهای شمارهدار یا سریالی از الگوی زیر پیروی میکنیم:
1st Bahar - بهار یکم
2nd Bahar - بهار دوم
3rd Bahar - بهار سوم
4th Bahar - بهار چهارم
...
- تبدیل برخی حروف از فارسی به لاتین ممکن است مورد ابهام باشد که میبایست در این موارد، طبق لیست زیر نامگذاری انجام شود:
- u=او - مانند: گویا - Guya
- ای=i - مانند: فیروز - Firuz
- gh=غ - مانند: غدیر - Ghadir
- q=ق - مانند: طالقانی - Taleqani
میدانها
میدانها باید ساده کشیده شوند. همچنین، میدانها باید تا حد امکان بزرگ کشیده شوند بهگونهای که شعاع میدان، کل خیابان دور میدان را در بر گیرد. حداقل شعاع مجاز برای میدانها ۱۰ متر میباشد و چنانچه میدانی شعاع کمتر از این مقدار داشته باشد، توسط برنامه تشخیص داده نخواهد شد. راههای دوطرفهای که در انتهای ورود به میدان از هم جدا شده و به صورت مثلثوار درمیآیند نیازی به جدا شدن ندارند و باید به صورت یک سگمنت دوطرفه به میدان متصل شوند.
تعیین نوع سگمنت میدان
نوع سگمنت میدانها بر اساس بالاترین نوع سگمنتی که بهآنها متصل شده (و ورودی و خروجی دارد) مشخص میشود.
نوع سگمنت میدانها بر اساس بالاترین نوع سگمنتی که به آنها متصل است و ورودی و خروجی دارد مشخص میشود. برای مثال، فرض کنید به یک میدان، چند خیابان با انواع زیر متصل است:
Minor Highway (دوطرفه) - Primary Street (دوطرفه) - Street (دوطرفه)
در این حالت، سگمنتهای میدان باید از نوع mH بشوند، چون در این حالت علاوه بر سگمنت mH وارد شده بهمیدان، یک سگمنت mH نیز از میدان خارج شده است. در مثال بالا، اگر mH یکطرفه بود، میدان باید از نوع PS بشود، چون در این حالت mH تنها خروجی یا ورودی به میدان دارد.
نامگذاری میدانها
جهت جلوگیری از هر گونه اختلال در راهنمای صوتی برنامه، سگمنت میدانها نباید نامگذاری گردد و تنها کافیست نام شهر (در صورت موجود بودن) بهسگمنت اضافه گردد. در صورتیکه میدان رسماً نامگذاری شده است میتوانید با ایجاد یک مکان جدید با تگ Junction/Intersection، نام میدان را اضافه نمایید. در این حالت، مکان میدان باید به صورت محیط (و نه نقطه) رسم شده و کل محوطه داخل میدان را در بر گیرد.
- اخطار: اگر دو یا چند خروجی و ورودی میدان در یک نقطه به میدان متصل شوند، سیستم دچار مشکل خواهد شد. لذا هیچگاه و تحت هیچ شرایطی چنین کاری مجاز نمیباشد و میبایست خیابانها با حداکثر فاصله ممکنه به میدان متصل شوند.
دوربرگردانها (U-Turns)
در محیط ادیتور فلشی جهت ایجاد دوربرگردان در سگمنتها وجود دارد که بهشکل میباشد.
- در کلیهی خیابانهای دوطرفهای که مانعی در وسط آنها وجود ندارد (چه در وسط خیابان و جه بر سر تقاطعها) نیازی به مجاز کردن (سبز کردن) علامت دوربرگردان نمیباشد و نباید این کار صورت پذیرد.
- در خیابانهایی که بصورت فیزیکی دو طرف از هم جدا شدهاند (با بلوک، درختکاری و...) ولی در نقشه طبق قوانین بالا به صورت دوطرفه رسم شدهاند، در بریدگیهایی که جهت دوربرگردان تعبیه شده یا در تقاطعهایی که دوربرگردان مجاز میباشد، باید دوربرگردان مجاز (سبز) گردد.
- در خیابانهایی که مطابق قوانین به صورت دو سگمنت یکطرفه و جدا از هم کشیده شدهاند، ممکن است بریدگیهایی وجود داشته باشد که صرفا به عنوان دوربرگردان از آنها استفاده میشود. برای رسم اینگونه بریدگیها یک سگمنت ساده مانند نمونهی زیر رسم میکنیم و با توجه بهاینکه در بریدگی رسمشده، گردش بهکدام سمت مجاز است، یکطرفه یا دوطرفه بودن سگمنت رسمشده را مشخص میکنیم.
- انتخاب نوع سگمنت دوربرگردان: اگر خیابان PS یا Street باشد دوربرگردان نیز هم نوع انتخاب میشود، اما اگر MH یا mH باشد، نوع بریدگی رمپ (Ramp) انتخاب میگردد. در مواردی که بریدگی مکان مناسبی ندارد و ترجیح بر این است که کمتر استفاده شود، نوع آن باید Street انتخاب گردد.
تعریف اماکن عمومی
بهترین راه پیدا کردن مقصد و مسیریابی، ثبت اماکن عمومی در نقشه است.
قوانین تعریف اماکن عمومی
- نامگذاری کلیهی امکان از قوانین مربوط به نامگذاری راهها تبعیت میکند. نام اماکن باید بهصورت دوزبانه ثبت شده، ابتدا نام انگلیسی و سپس نام فارسی نگاشته شود. مانند:
- Melli Bank - بانک ملی
- کلیهی امکان بهصورت نقطه تعریف میشوند مگر اینکه یکی از شرایط زیر را داشته باشند که در اینصورت بهصورت محیط (Area) رسم میگردند:
- کلیهی جایگاههای سوخت، پارکینگها، میدانها و تقاطعها و محیطهای طبیعی نظیر جنگلها، پارکها و...
- مکانهایی که بسیار بزرگ هستند.
- اگر نیاز به ثبت مکان مسکونی بود (که اولویت پایینی دارد) باید در گروه Residential ثبت گردد.
- اگر مکانی دارای چند دستهبندی بود، ابتدا دستهبندی مهمتر و سپس سایر دستهبندیها بهمکان اضافه میگردد. مثلاً، اگر بانکی دارای عابربانک نیز باشد، ابتدا دستهی بانک را انتخاب نموده و سپس دستهی عابربانک را بههمان مکان اضافه میکنیم.
- در رسم مکانهای محیطی باید حتماً نقطهی ورود بهآن مکان را توسط ابزار موجود مشخص نمود. توجه داشته باشید که نقطهی ورود به مکانهایی پارکینگ اختصاصی دارند، محل ورود خودرو بهپارکینگ محل مذکور میباشد و نه محل ورود پیاده.
- اگر مکان موجود واقع در یک شهر و خیابان باشد، حتماً نام خیابان و شهر در تنظیمات مکان اضافه میگردد. همچنین درصورتی که شمارهی پلاک مکان مورد نظر را میدانیم، در مشخصات مکان اضافه میکنیم.
- سعی کنید اطلاعات مربوط بهمکانهای جدید، از جمله ساعات کاری یا مجهز بودن به پارکینگ را تا حد امکان کامل کنید.
- حداقل لاک برای جایگاههای سوخت، پارکینگها و میدانها و تقاطعها، ۳ میباشد.
نحوهی تأیید مکانهایی که از طریق اپ اضافه شدهاند
- سعی کنید از طریق عکسی که کاربر گرفته یا راههای از صحت مکان ثبت شده اطمینان حاصل نمایید.
- در صورتیکه اطلاعات واردشده توسط کاربر کاملاً بیربط و یا اشتباه بود، مکان رد شود.
- در صورتیکه بخشی یا تمام اطلاعات صحیح بود، مکان تأیید گردد. پس از تأیید مکان، اطلاعات نادرست حذف و اطلاعات صحیح جایگزین شود.
- اگر مکان صحیح و عکس کاملاً بیربط بود، پس از تأیید مکان، عکس حذف شود. اگر عکس از کیقیت لازم برخوردار نبود ولی مرتبط بود، عکس حذف نشود، مگر این که برای آن مکان قبلاً عکس مناسب ثبت شده باشد.
- قبل از تأیید مکان دقت نمایید مکان تکراری نباشد.
- دقت نمایید مکان بیش از ۳ عکس نداشته باشد چون در این صورت ممکن است در آینده سیستم بهصورت تصادفی تعدادی از عکسها را پاک کند و عکسهای کاربردی بهاشتباه از بین بروند.
- در اکثر مواقع موقیت مکانهایی که توسط کاربر ثبت میشود دقیق نیست، پس آن را بهجای دقیق خود منتقل نمایید.
نامگذاری جایگاههای سوخت
- در صورتی که جایگاه مورد نظر، شرکتی است و دارای کد، نامگذاری طبق الگوی زیر انجام میگردد:
- No. x Petrol Station - جایگاه سوخت شرکتی
مانند:
- No. 548 Petrol Station - جایگاه سوخت شرکتی
- نامگذاری جایگاههای خصوصی طبق الگوی زیر انجام میشود:
- "Name" Petrol Station - جایگاه سوخت نام
مانند:
- Hasani Petrol Station - جایگاه سوخت حسنی
- نامگذاری جایگاههای سوختی که تنها گاز طبیعی (CNG) عرضه میکنند طبق الگوی زیر انجام میشود:
- Name CNG Station - جایگاه گاز نام
- جایگاههای سوخت حتما باید به صورت محیطی تعرف شوند.
قوانین قفل(Lock Levels)
- سگمنتهای Street, Private Road, Parking Lot Road: لاک روی L1 - Automatic
- سگمنتهای Primary Street: قفل روی L2
- سگمنتهای Minor Highway: قفل روی L3
- سگمنتهای Major Highway: قفل روی L4
- سگمنتهای Freeway: قفل روی L5
- سگمنتهای Ramp: بسته بهنوع جادههایی که رمپ مورد نظر بهیکدیگر متصل کرده است بین L3 تا L5 تنظیم میگردد.
- نکته: در مورد راههای بین شهری حداقل قفل L2 میباشد
قفل اماکن مهم
اماکن مهم مانند جایگاههای سوخت و پارکینگهای عمومی باید حداقل قفل ۳ (L3) باشند. در شرایط خاص و مهم ممکن است لاک بالاتری نیز استفاده گردد.
تراز خیابانها (Elevation)
در ادیتور میتوان تراز خیابانها نسبت بهیکدیگر را مشخص نمود. این امکان فقط باید وقتی استفاده شود که دو یا چند تقاطع غیر همسطح داشته باشیم. برای تنظیم تقاطعهای غیر همسطح، ابتدا سگمنتی که پایینترین سطح را دارد در تراز Ground گذاشته (حتی اگر از سطح زمین پایینتر باشد) و سپس سگمنتهایی که روی آن قرار دارند را به ترتیب تراز ۱، ۲، ۳ و... میدهیم.
- برای تنظیم ترازها هیچگاه برای تغییر تراز بخشی از یک سگمنت نود اضافه ایجاد نکنید، بلکه کل سگمنت مورد نظر را تغییر تراز دهید.
- ترازها هیچ تأثیر مثبت یا منفی بر روی مسیریابی یا نمایش نقشه ندارند و کاربرد آنها صرفاً آگاهی دادن به سیستم مسیریابی از عدم تقاطع سگمنتهایی است که از روی یکدیگر عبور کردهاند.
- ترازها در نقشهی کاربر نیز هیچ تأثیری ندارند و ویز بدون توجه به تراز انتخابی از سمت ادیتور خیابانهای روی هم را بسته به اهمیتشان، بر روی یکدیگر نشان میدهد. بالاترین سطح اهمیت آزادراه و سپس بهترتیب بزرگراه اصلی، بزرگراه فرعی، خیابان اصلی، کوچه و... میباشد.
تونلها
تراز منفی را فقط و فقط در تونلهای زیرزمینی بلند با طول بیش از ۲۰۰ متر که در آنها جیپیاس به صورت طولانی قابل دریافت نیست، استفاده میکنیم. برای این منظور در ابتدا و انتهای تونل نود اضافه کرده، به سگمنت میانی تراز منفی داده و در ادیتور گزینهی تونل را برای سگمنت مورد نظر انتخاب میکنیم.
قوانین رسم راهها برای موتورسیکلت
بهطور کلی راههای موتورسیکلتها در سه حالت میتوانند با راههای خودروها متفاوت باشند که با اعمال محدودیت بر روی سگمنتها یا فلشها، این محدودیتها را مشخص مینماییم.
مسیرهای دارای مانع
مسیرهایی که در ابتدا، وسط یا انتهای آنها مانعی وجود دارد که باعث میشود عرض راه از حداقل عرضی که برای عبور خودرو مناسب است، کمتر باشد اما موتورسیکلت بهراحتی و بهطور قانونی امکان عبور از آن مسیر را دارد.
- برای اعمال این محدودیت، میبایست یک گره در محل مانع ایجاد شود، سپس بر روی فلشهای گره اعمال محدودیت کرده و فقط موتورسیکلت را مجاز بهعبور میکنیم.
مسیرهای با عرض کم
مسیرهایی که عرض آنها در سرتاسر مسیر از حداقل عرض مورد نیاز برای عبور خودرو کمتر است اما موتورسیکلت بهراحتی و بهطور قانونی میتواند از آن مسیر عبور کند.
- در این حالت، بر روی کل سگمنت مورد نظر اعمال محدودیت کرده و فقط موتورسیکلت را مجاز بهعبور مکنیم.
مسیرهای ممنوع برای موتورسیکلت
مسیرهایی که طبق قانون، تردد موتورسیکلت از آنها ممنوع است (مانند تونلهای با طول زیاد و یا بزرگراهها)
- در این حالت، بر روی سگمنت مورد نظر اعمال محدودیت کرده و عبور موتورسیکلت را غیرمجاز میکنیم.